آیین نامه های کارمزدی و کارمزدی ساعتی
آیین نامه های کارمزدی و کارمزدی ساعتی
در این پست آموزشی بصورت کامل در رابطه با آیین نامه ی مربوط به ضوابط و مزایای مربوط به نظام های کارمزدی، مزد ساعتی و کارمزد ساعتی توضیح داده ایم و تلاش کرده ایم تا به تمامی سوالات شما در رابطه با این 3 نوع کار پاسخ دهیم.
نظام کارمزدی
طبق ماده 2 آیین نامه، کارمزد مزدی است که بابت انجام مقدار کاری مشخص که از نظر کمی قابل اندازه گیری یا شمارش باشد به ازای هر واحد کار تعیین و پرداخت می شود. طبق تبصره ی این ماده، کارمزد بر حسب آن که حاصل کار مورد نظر مربوط به یک نفر یا یک گروه مشخصی از کارگران یا مجموعه کارگران کارگاه باشد، به ترتیب به صورت کارمزد انفرادی، کارمزد گروهی و کارمزد جمعی تعیین می شود.
در نظام کارمزد گروهی و جمعی علاوه بر شغل هر یک از کارگران باید سهم هر یک در میزان فعالیت و کارمزد متعلق از قبل مشخص شود و موضوع قابل قبول کارگران باشد.
قرارداد کارمزدی بر حسب آنکه اولین واحد یا قطعه، ملاک محاسبه کارمزد قرار می گیرد، ساده و چنانچه مازاد بر تعداد مشخص باشد، ترکیبی است. در صورت ترکیبی بودن، نرخ کارمزد تعیین شده نباید کم تر از جمع مزد ثابت تقسیم بر تعداد کاری که مزد ثابت بابت ان تعیین شده، باشد.
طبق ماده 4 این آیین نامه، در صورتی که توقف کار به واسطه حوادث غیر قابل پیش بینی که وقوع ان از اراده طرفین خارج باشد، مقررات ماده 15 قانون کار اجرا خواهد شد. ولی هرگاه عوامل توقف کار برای کارفرما قابل پیش بینی بوده و خارج از اختیار کارگر باشد، کارفرما علاوه بر مزد ثابت (در مورد قراردادهای ترکیبی) مکلف به پرداخت مزد مدت توقف کار به ماخذ متوسط کارمزد آخرین ماه کارکرد کارگر خواهد بود. در صورت بروز هر گونه اختلاف تشخیص این موارد با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است.
تبصره مهم در اینجا این است که مجموع مزد و کارمزدی که براساس این آیین نامه پرداخت می شود، نباید کم تر از حداقل مزد قانونی به نسبت ساعات عادی کار باشد.
طبق ماده 5 این ایین نامه، ارجاع کار اضافی به کارگران کارمزدی علاوه بر ساعات عادی کار و نیز کار نوبتی و کار در شب برای ان ها تابع مقررات است و ماخذ محاسبه فوق العاده اضافه کاری، نوبت کاری یا شب کاری کارگران کارمزدی، نرخ کارمزد ان هاست.
ماده 6 آیین نامه به کارکردن این کارگران در روز جمعه اشاره دارد به این صورت که چنانچه به جای روز جمعه، روز دیگری به عنوان تعطیل هفتگی توافق شده باشد نرخ کارمزد و نیز مزد ثابت ( در مورد قراردادهای ترکیبی) در روز جمعه 40% اضافه می شود.
نحوه محاسبه مزد روزهای تعطیل و جمعه و روزهای تعطیل رسمی و مرخصی کارگران طبق ماده 7 آیین نامه تابع ماده 43 قانون کار است.
نکته ی بسیار مهم و کاربردی در این نوع نظام طبق ماده 8 این آیین نامه این است که هرگاه قرارداد کارمزدی به صورت پاره وقت (کمتر از حداکثر ساعات قانونی کار) باشد، مزایای رفاهی انگیزشی به نسبت ساعات کار مورد قرارداد و به ماخذ ساعات کار قانونی محاسبه و پرداخت می شود.
نظام مزد ساعتی
در فصل دوم ماده ی 12 این آیین نامه، مزد ساعتی را اینگونه تعریف می کند که مزدی است که بابت ساعاتی که وقت کارگر در اختیار کارفرماست محاسبه و پرداخت می شود. در قراردادهای مربوطه، نوع کار( صرف نظر از مقدار و میزان ان) و نیز ساعات کار در روز یا هفته یا ماه مشخص می شود.
در ماده 14 این آیین نامه ذکر شده است که در نظام مزد ساعتی، کارفرما مکلف است علاوه بر مزد ثابت، مزایای رفاهی از قبیل حق مسکن، حق خواروبار و کمک عائله مندی را به نسبت ساعات کار محاسبه و به کارگر پرداخت نماید.
در ماده 15 این آیین نامه بیان شده است که اعمال نظام کارمزد ساعتی در موارد زیر مجاز است:
الف) متصدیان حمل و نقل کالا و مسافر
ب) کارگران مطب های خصوصی پزشکان، کلینیک های پزشکی و پیراپزشکی، دامپزشکی و مانند این ها در صورتی که مدت فعالیت ان ها کمتر از حداکثر ساعات قانونی کار در شبانه روز باشد.
ج) مشاغل غیر تمام وقت در زمینه های مشاوره و مانند اینها
د) مشاغل مربوط به نگهداری و مراقبت از اموال، تاسیسات و ساختمان به شرطی که ساعات کار کمتر از حداکثر ساعات قانونی کار در شبانه روز باشد.
ه) مشاغل آموزشی و پژوهشی
در ماده 16 این آیین نامه بیان شده که مزد کارگرانی که مشمول نظام مزد ساعتی می باشند به تناسب ساعات کار عادی کار در شبانه روز نباید کمتر از مزد مشاغل مشابه در نظام روزمزدی باشد.
نکته ای که وجود دارد، در صورتی که در برخی از کارگاه ها فعالیت انها جنبه ی مستمر دارد یا به صورت فصلی فعالیت می کنند، طبق ماده 17 این آیین نامه کارگران مشمول این نظام حق استفاده از مرخصی و تعطیلات رسمی با استفاده از مزد را دارند.
هرگاه نوع کار طوری باشد که تعداد ساعات کار عادی و مجموع مزد هر روز مساوی باشند، مزد ایام مذکور معادل روزهای کار است. در غیر اینصورت ماخذ محاسبه، میانگین مزد ساعتی کارگر در روزهای اخرین ماه کار وی خواهد بود. مبلغ پرداختی در هر حال نباید کمتر از حداقل مزد قانونی باشد.
نظام کارمزد ساعتی
در ماده 21 این آیین نامه تعریف این نظام به این صورت است که مزدی که در مقابل انجام کار مشخص و در زمان معین پرداخت می شود. در قرارداد مزد ساعتی، پایه میزان و مقدار کار متناسب با زمان مشخص می باشد.
کارمزد ساعتی بر حسب آن که حاصل کار مورد نظر مربوط به یک نفر با گروه مشخصی از کارگران یا مجموعه کارگران کارگاه باشد، به ترتیب به صورت کارمزد ساعتی انفرادی، کارمزد ساعتی گروهی و کارمزد ساعتی جمعی تعیین می گردد.
در این نظام کاری گروهی و جمعی باید علاوه بر شغل هر یک از کارگران، سهم هر یک در میزان فعالیت و کارمزد ساعتی متعلقه از قبل مشخص شود و موضوع مورد قبول کارگران باشد.
طبق ماده 23 این آیین نامه، در این نظام کاری، کارفرما مکلف است علاوه بر کار کارمزدی، مزایای رفاهی از قبیل حق مسکن، حق خواروبار . کمک عائله مندی را به نسبت ساعات کار محاسبه و به کارگر پرداخت نماید.
ذکر این نکته الزامی است که مزد کارگران مشمول در این نظام به تناسب ساعات عادی کار در شبانه روز نباید کمتر از مزد مشاغل در نظام روزمزدی باشد.
ماخذ محاسبه ی مزد، حقوق، حق سنوات و خسارت و مزایای پایان کار موضوع مواد 18،20،27،29،31 و 32 قانون کار در مورد کارگران مشمول کارمزد ساعتی، میانگین مجموع پرداختی ها در آخرین 90 روز کارکرد کارگر می باشد.
برای اطلاع از تعاریف و قوانین مربوط به حق السعی و مزد و نظام کارمزدی به پست آموزشی قبل می توانید رجوع کنید.
